Gạo tú lệ

Tú lệ, huyện Văn Chấn – Yên Bái, từ lâu đã nổi tiếng với loại gạo nếp hạt to tròn, trắng trong, khi nấu lên dẻo và mùi thơm đặc biệt không nơi nào có được. Loại gạo nếp đặc sản này chỉ có ở thung lũng lòng chảo mường lò nơi đây.

Theo các nhà khoa học, giống nếp tú lệ ngon như vậy là do điều kiện địa lý khá đặc biệt của vùng đất này. Thung lũng Tú Lệ nằm gọn giữa ba ngọn núi cao là Khau Phạ, Khau Thán và Khau Song, nên biên độ dao động của nhiệt độ trong ngày lớn, thời gian đêm dài hơn ngày. Đây là những yếu tố hình thành tinh bột amino-pectin (thành phần chính quyết định sự dẻo thơm của hạt gạo) rất lớn. Thêm một yếu tố nữa là do đất Tú Lệ tơi xốp, màu mỡ, dễ ngấm nước, khí hậu ở Tú Lệ trong lành thuận lợi cho cây lúa phát triển tự nhiên nên nếp Tú Lệ vừa sạch, vừa có mùi thơm rất lạ. Và kì lạ hơn nữa là không nơi nào trồng được loại lúa này mà cho thứ gạo thơm, dẻo như vùng thung lũng Tú Lệ.

Ngoài thổi xôi, nếp Tú Lệ dùng để làm bánh chưng, bánh dày hay chế biến các món bánh khác cũng vô cùng thơm ngon.